Dzięki uprzejmości Muzeum Archeologiczno Historycznego w Głogowie przedstawiamy udostępnione materiały do wystawy prezentowanej w salach wystawowych muzeum:
„GŁOGOWIANIE 1945” (75 lecie napływu ludności polskiej na ziemię głogowską)
– Napływ ludności polskiej na ziemię głogowską
Proces napływu ludności polskiej na ziemię głogowską rozpoczął się w maju 1945r., a w rejonie Sławy już w marcu. Pierwszymi osadnikami byli mieszkańcy przygranicznych powiatów województwa poznańskiego oraz grupy przesiedleńców z powiatu jarocińskiego. Osiedlali się też Polacy powracający do kraju z Niemiec, zesłani tam w czasie okupacji na przymusowe roboty, więźniowie obozów jenieckich, obozów pracy i obozów koncentracyjnych.
Pierwsze transporty przesiedleńców z dawnych województw wschodnich II Rzeczpospolitej przybyły na ziemię głogowską w połowie maja 1945 r.
Przesiedlenia Polaków z Kresów wschodnich
9 września 1944r. przedstawiciele władz komunistycznych – PKWN zawarli umowę z Białoruską SRR i Ukraińską SRR, a 22 września z Litewską SRR (wchodzącymi w skład ZSRR) w sprawie „dobrowolnych przesiedleń” ludności polskiej i żydowskiej z dawnych wschodnich województw Rzeczpospolitej oraz Ukraińców, Białorusinów i Litwinów z terytorium Polski. Wg oficjalnych danych w latach 1945-1948 przesiedlono około 1,5 miliona osób.
– Zorganizowanie przesiedlenia
Organizacją przesiedleń i osadnictwa zajmował się Państwowy Urząd Repatriacyjny ze swoimi terenowymi oddziałami.
Ekipę Okręgowego Oddziału PUR skierowano do Głogowa 19.IV.1945 r., jednak ze względu na duże zniszczenia miasta za siedzibę obrano Wschowę. 3 V 1945 r. zorganizowano Oddział PUR dla powiatu głogowskiego w Sławie. Na jego czele stanął Tadeusz Wolański. Podlegały mu Rejonowe Inspektoraty Osadnictwa i podpunkty etapowe w Sławie, Głogowie, Bytomiu Odrzańskim i Polkowicach.
Do końca 1945r. osiedliło się w powiecie głogowskim 10 262 przesiedleńców z dawnych wschodnich województw II Rzeczpospolitej i z ZSRR oraz 14 267 przesiedleńców z centralnej i zachodniej Polski. W latach 1946-1948 przez PUR w powiecie głogowskim przeszło 29 357 przesiedleńców ze wschodu oraz 11 920 przesiedleńców z centralnej i zachodniej Polski.
W latach 1948 -1949 przybywały do powiatu głogowskiego już tylko pojedyncze wagony z przesiedleńcami. PUR został zlikwidowany z dniem 31 marca 1951 r., a Punkt Etapowy w Głogowie zamknięto 14 listopada 1948 r.
Inspektor Osadnictwa Oddziału PUR w Sławie na Obwód III Głogów Tadeusz Wolański poczynając od 13 V 1945r. regularnie przesyłał do Okręgowego Oddziału PUR we Wschowie wykazy polskich przesiedleńców i osadników przybywających na teren powiatu głogowskiego. Według tych zestawień do 13 maja przybyło 314 osób, od 19 do 24 maja – 277 osób, od 25 do 31 maja – 522 osoby. Do 31 maja wg wspomnianego źródła przybyły 1134 osoby. Autor raportu zaznacza jednak, że „wobec niemożności zewidencjonowania terenu powiatu, należy przypuszczać, że liczba faktycznie osiadłych repatriantów jest większa”.
25 X 1945r. było w Głogowie 350 Polaków i ok. 1500 Niemców (wg ankiety PUR w Sławie). Liczba ludności miasta przedstawiała się w późniejszych latach następująco: 1946r.- 1681, 1947r. -1850, 1948r. -2985, 1949r. – 3550, 1950r. -3731.
- ( Na podstawie „Głogowianie 1945”- wystawy Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Głogowie)
