Dzięki uprzejmości Muzeum Archeologiczno Historycznego w Głogowie przedstawiamy udostępnione materiały do wystawy prezentowanej w salach wystawowych muzeum:
„GŁOGOWIANIE 1945” (75 lecie napływu ludności polskiej na ziemię głogowską)
– Napływ ludności polskiej na ziemię głogowską Proces napływu ludności polskiej na ziemię głogowską rozpoczął się w maju 1945r., a w rejonie Sławy już w marcu. Pierwszymi osadnikami byli mieszkańcy przygranicznych powiatów województwa poznańskiego oraz grupy przesiedleńców z powiatu jarocińskiego. Osiedlali się też Polacy powracający do kraju z Niemiec, zesłani tam w czasie okupacji na przymusowe roboty, więźniowie obozów jenieckich, obozów pracy i obozów koncentracyjnych. Pierwsze transporty przesiedleńców z dawnych województw wschodnich II Rzeczpospolitej przybyły na ziemię głogowską w połowie maja 1945 r.
Przesiedlenia Polaków z Kresów wschodnich 9 września 1944r. przedstawiciele władz komunistycznych – PKWN zawarli umowę z Białoruską SRR i Ukraińską SRR, a 22 września z Litewską SRR (wchodzącymi w skład ZSRR) w sprawie „dobrowolnych przesiedleń” ludności polskiej i żydowskiej z dawnych wschodnich województw Rzeczpospolitej oraz Ukraińców, Białorusinów i Litwinów z terytorium Polski. Wg oficjalnych danych w latach 1945-1948 przesiedlono około 1,5 miliona osób.
– Zorganizowanie przesiedlenia Organizacją przesiedleń i osadnictwa zajmował się Państwowy Urząd Repatriacyjny ze swoimi terenowymi oddziałami. Ekipę Okręgowego Oddziału PUR skierowano do Głogowa 19.IV.1945 r., jednak ze względu na duże zniszczenia miasta za siedzibę obrano Wschowę. 3 V 1945 r. zorganizowano Oddział PUR dla powiatu głogowskiego w Sławie. Na jego czele stanął Tadeusz Wolański. Podlegały mu Rejonowe Inspektoraty Osadnictwa i podpunkty etapowe w Sławie, Głogowie, Bytomiu Odrzańskim i Polkowicach. Do końca 1945r. osiedliło się w powiecie głogowskim 10 262 przesiedleńców z dawnych wschodnich województw II Rzeczpospolitej i z ZSRR oraz 14 267 przesiedleńców z centralnej i zachodniej Polski. W latach 1946-1948 przez PUR w powiecie głogowskim przeszło 29 357 przesiedleńców ze wschodu oraz 11 920 przesiedleńców z centralnej i zachodniej Polski. W latach 1948 -1949 przybywały do powiatu głogowskiego już tylko pojedyncze wagony z przesiedleńcami. PUR został zlikwidowany z dniem 31 marca 1951 r., a Punkt Etapowy w Głogowie zamknięto 14 listopada 1948 r.
Inspektor Osadnictwa Oddziału PUR w Sławie na Obwód III Głogów Tadeusz Wolański poczynając od 13 V 1945r. regularnie przesyłał do Okręgowego Oddziału PUR we Wschowie wykazy polskich przesiedleńców i osadników przybywających na teren powiatu głogowskiego. Według tych zestawień do 13 maja przybyło 314 osób, od 19 do 24 maja – 277 osób, od 25 do 31 maja – 522 osoby. Do 31 maja wg wspomnianego źródła przybyły 1134 osoby. Autor raportu zaznacza jednak, że „wobec niemożności zewidencjonowania terenu powiatu, należy przypuszczać, że liczba faktycznie osiadłych repatriantów jest większa”. 25 X 1945r. było w Głogowie 350 Polaków i ok. 1500 Niemców (wg ankiety PUR w Sławie). Liczba ludności miasta przedstawiała się w późniejszych latach następująco: 1946r.- 1681, 1947r. -1850, 1948r. -2985, 1949r. – 3550, 1950r. -3731.
( Na podstawie „Głogowianie 1945”- wystawy Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Głogowie)
Stowarzyszenie „Głogowska Edukacja Kresowa” nawiązało współpracę w ramach edukacji kresowej odwiedzając Państwo Nycz.
Przedstawiamy krótką relacje fotograficzną z pobytu w domu kresowym – muzeum u Państwa Heleny Zalwowskiej – Nycz i Wacława Nycza, którzy w swoim gromadzą pamiątki kresowe ocalając je od zapomnienia. Zgromadzone eksponaty to głównie dokumenty, fotografie, mapy, książki, mapy, naczynia, meble, stroje ludowe, makaty, medale, odznaczenia.
„Abyś synu pamiętał o imieniu Tych, co ziemi Twej bronili. Abyś nigdy nie wierzył tym, z których ręki Oni ginęli” (…………..)
Maj –miesiącem pamięci Rotmistrza Witolda Pileckiego
Wiedza o życiu i bohaterstwie Witolda Pileckiego powinna stać się elementem edukacji w szkołach, natomiast jego osoba – symbolem łączącym Polaków, niezależnie od ich poglądów.
Powiedział bym – urodzony w mundurze, więc przedstawię krótki wojskowy życiorys Witolda Pileckiego.
13 maja 1901 roku w północnej Rosji (Gubernia Ołoniecka na
krańcach imperium cesarskiego w Karelii) nad granicą fińską w Ołońcu urodziła
się nasz przyszły rotmistrz Witold Pilecki.
Pileccy wywodzili się z rodziny szlacheckiej herbu Leliwa, rodzinny majątek był koło Nowogródka. Dziadek Witolda – Józef Pilecki był w 1863 r. uczestnikiem powstania styczniowego i został zesłany na Syberię.
Młody Witold najbardziej lubił gry i zabawy o charakterze wojskowym, wychowany na powieściach Henryka Sienkiewicza: „Ogniem i mieczem” oraz „Potop”. W roku 1910 rodzina Witolda zamieszkuje w Wilnie, gdzie w 1914 r. założył pierwszy zastęp harcerski a w 1918 r. bierze udział w obronie Wilna przed nadciągającą armią bolszewicką. W sierpniu 1920 roku rozpoczyna czynną służbę wojskową w 211 Ochotniczym Pułku Ułanów Nadniemeńskich, gdzie służy do stycznia 1921 roku. W maju 1921 r. Witold zdaje maturę, włada biegle trzema językami: francuskim, niemieckim i rosyjskim, ze względu na trudną sytuację materialną rezygnuje ze studiów zajmuje się prowadzeniem rodzinnego gospodarstwa w Sukurczach. W 1932 roku powołał w powiecie lidzkim – „Przysposobienie Wojskowe Konne”, które weszło w skład 19 Dywizji Piechoty Wojska Polskiego. Podczas Kampanii 1939 roku Witold dowodzi Szwadronem Ułanów Lidzkich. Po zaciętych walkach jego dywizja zostaje pokonana, lecz nie składa broni i dalej prowadzi walkę partyzancką, w październiku 1939 r. dociera do Warszawy.
Pod przybranym nazwiskiem – Serafiński zakłada organizację wojskową pn. Tajna Armia Polska, jako ochotnik zgłasza się do wykonania niewiarygodnej miski założenia konspiracyjnego Związku Organizacji Wojskowej w obozie koncentracyjnym Auschwitz – 19 września 1941 roku daje się ująć najeźdźcom podczas łapanki aby dobrowolnie stać się więźniem. Witold, misję wykonuje znakomicie zakładając tzw. „piątki Z.O.W. W nocy 26/27 kwietnia 1943 roku wraz z dwoma kolegami ucieka z obozu, dociera do Warszawy, zmienia nazwisko na Jezierski w drodze do Bochni spotyka się z prawdziwym Serafińskim.
Stopień rotmistrza otrzymuje w lutym 1944 roku z rozkazu Komendanta Głównego A.K Tadeusza Komorowskiego ps. „Bór”. W Powstaniu Warszawskim walczy do końca tj. do 5 października 1944 r. razem ze zgrupowaniem Chrobry II, broniony przez to zgrupowanie rejon zyskał nazwę „Reduty Witolda” nie zdobyty nigdy przez Niemców. Jako jeniec zostaje uwięziony w oflagu Murnau.
Powrót do Polski, spotkania po latach, aresztowanie i
śmierć……
Jego wierszowane wspomnienia z dzieciństwa pełne są
romantycznych marzeń o bohaterskich czynach:
…/o szabli, o szeregach polskich, o koniu w galopie….
…./kwiatom wyznaczałem ich przydział we wojsku…..
… pokrzywa to Niemcy, kwiat żółty Tatarzy, szablą z drzewa
ciołem wrogie mi szeregi…
W 1945 roku na osobisty rozkaz gen. Andersa wraca do Polski, prowadzi działalność wywiadowczą o żołnierzach AK więzionych NKWD i UB a potem deportowanych w głąb Rosji. W maju 1947 roku Witold Pilecki zostaje aresztowany przez UB w Warszawie, bez chwili zwłoki zostaje poddany śledztwu i okrutnym torturom nadzorowanym przez płk. Józefa Różańskiego szefa MBP. Podczas procesu i rozprawy sądowej – zmaltretowany szepnąć do swej żony „Oświęcim to była igraszka”. Proces Witolda Pileckiego i jego bliskich m.in. Mari Szelągowskiej i Tadeusza Płużańskiego trwał od 3 marca 1948 do 15 marca 1948 gdzie zapadł wyrok……
Wyrok śmierci przez rozstrzelanie został wykonany 25 maja
1948 r. o godz. 21:30 w więzieniu, katowni MBP na Mokotowie, protokół wykonania
wyroku nr W-119/48 podpisał w-ce prokuratora Nacz. Prok. Wojskowej mjr.
Cypryszewski Stanisław.
Miejsce pochówku rtm. Witolda Pileckiego do dnia dzisiejszego
pozostaje nieznane.
Pośmiertnie Prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył rtm.
Witolda Pileckiego Orderem Orła Białego w dniu 27 lipiec 2006 r.
W 2011 roku w wyniku wyroku S.N. uniemożliwił ściganie
zbrodniarzy w „togach” – to dalszy ciąg wykonania wyroku na rtm. Witoldzie
Pileckim.
P.S. Dziadek mój Józef Pilecki w 1939 roku spotkał się z Witoldem w okolicach Baranowicz, celem uzgodnienia dalszych operacji wojskowych, co spotkało się z dalszymi represjami wobec ojca Stanisława, aresztowanego w 1941 roku oraz więzieniem i wywózką brata mamy Olimpii – Arseniusza w 1950 r. do Gułagu na Workutę, przebywał tam do 1956 roku.
Maj 2020 roku/ …..garść historii Tych, z których wyrastamy My i nasze Dziś z myślą dla Pani Joanny Pkz., pisał Jerzy Hipolit Pilecki
Więzienie mokotowskie – ostatnia droga Rotmistrza (Historia)
29 Kwi 1926 – w Grodnie urodził się Paul Baran – wybitny amerykański informatyk polskiego i żydowskiego pochodzenia, znany jako „ojciec Internetu”. Więcej informacji na stronie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Paul_Baran_(informatyk)
Trzecia audycja Radio Opole „Śladami Kresowej Atlantydy- z udziałem Pana Franciszka Magda. Historyczne opowieści o „Hucułach”, tradycjach i ich zwyczajach w literaturze i sztuce.
